In Duitsland is een politieke en juridische strijd losgebarsten over de vraag of de oude Bondsdag (het parlement) nog belangrijke besluiten mag nemen, terwijl de verkiezingen voor een nieuw parlement al zijn geweest. De partijen AfD (Alternatief voor Duitsland) en Die Linke (De Linkse Partij) hebben een spoedprocedure aangespannen bij het Duitse Constitutionele Hof in Karlsruhe om dit te voorkomen. Wat is er precies aan de hand?
Waarom is er een spoedzitting gepland?
De CDU/CSU (de christendemocraten) en de SPD (sociaaldemocraten) hebben tijdens hun coalitiegesprekken plannen gemaakt voor een nieuw financieel pakket ter waarde van 500 miljard euro, bedoeld voor infrastructuur en verhoogde defensie-uitgaven. Dit geld zou via een schuldenfonds buiten de reguliere begroting om worden gefinancierd. Om dit mogelijk te maken, moet de Duitse grondwet worden aangepast, waarvoor een tweederdemeerderheid in het parlement nodig is.
Maar hier zit het probleem:
- De nieuwe Bondsdag wordt pas op 25 maart officieel geïnstalleerd.
- De oude Bondsdag heeft nog steeds formeel het recht om besluiten te nemen tot die tijd.
- CDU/CSU en SPD willen gebruik maken van hun oude meerderheid om deze grondwetswijziging door te drukken.
Volgens de regels kan een derde van de parlementariërs een speciale zitting aanvragen, en CDU/CSU en SPD hebben samen meer dan een derde van de zetels, waardoor de huidige Bondsdag nog bijeen kan komen. Er zijn al twee extra vergaderingen gepland:
- Op 13 maart wordt de kwestie voorgelegd aan het parlement.
- Op 18 maart zou de definitieve stemming over de grondwetswijziging plaatsvinden.
Waarom is er protest van AfD en Die Linke?
De AfD en Die Linke vinden het onacceptabel dat een parlement dat eigenlijk al is ‘afgelopen’ nog zulke ingrijpende beslissingen neemt. Ze betwisten de legitimiteit van deze zittingen en willen dat de nieuwe Bondsdag, met de verhoudingen zoals die uit de verkiezingen zijn gekomen, over deze plannen beslist.
Hun argumenten zijn:
- Nieuwe verkiezingen hebben plaatsgevonden, en de kiezers hebben een andere machtsverhouding gecreëerd.
- Het oude parlement heeft niet langer het mandaat om zulke grote beslissingen te nemen.
- De uitslag van de verkiezingen wordt op 14 maart officieel vastgesteld, en de nieuwe Bondsdag zou daarna onmiddellijk in functie moeten treden.
- Bundestagsvoorzitter Bärbel Bas (SPD) mag alleen in noodgevallen de oude Bondsdag laten vergaderen, en volgens AfD en Die Linke is dit geen noodgeval.
Sören Pellmann (Die Linke) noemde de situatie een „politieke ontmündiging“ van de nieuwgekozen Bondsdag. Volgens hem worden vooral de nieuwe parlementsleden hierdoor genegeerd en buitengesloten.
Wat kan het Constitutionele Hof beslissen?
Het Duitse Constitutionele Hof in Karlsruhe zal zich nu buigen over de vraag of de oude Bondsdag deze beslissingen mag nemen.
De mogelijke uitkomsten zijn:
- Het Hof staat de zittingen toe, en de oude Bondsdag mag stemmen over de plannen.
- Het Hof verbiedt de zittingen, waardoor de nieuwe Bondsdag over de financiering moet beslissen – dit kan de plannen van CDU/CSU en SPD vertragen of zelfs blokkeren.
- Het Hof zoekt een compromis, waarbij bepaalde zaken mogen worden besproken, maar fundamentele wijzigingen zoals een grondwetswijziging worden doorgeschoven naar het nieuwe parlement.
Wat betekent dit voor Duitsland?
De uitkomst van deze zaak kan grote gevolgen hebben voor de Duitse politiek.
- Als CDU/CSU en SPD hun zin krijgen, kunnen ze hun financiële plannen veiligstellen met hun oude meerderheid.
- Als AfD en Die Linke gelijk krijgen, wordt de machtsoverdracht naar het nieuwe parlement versneld en krijgen nieuwe politieke verhoudingen meer invloed.
Daarnaast zet deze situatie de discussie over de schuldenbremse (schuldenplafond) opnieuw op scherp. Die Linke wil deze regeling volledig afschaffen, maar is tegen het huidige financieringsvoorstel van CDU/CSU en SPD.
Conclusie
De politieke machtsstrijd in Duitsland bereikt een spannend punt. CDU/CSU en SPD proberen nog snel belangrijke wetgeving door te voeren voordat de nieuwe Bondsdag van start gaat, terwijl AfD en Die Linke dit met juridische middelen proberen te stoppen. Het Constitutionele Hof heeft nu de sleutel in handen om te beslissen hoe dit politieke spel verdergaat.
