
Tien jaar na de komst van honderdduizenden vluchtelingen naar Duitsland blijkt de arbeidsmarktintegratie grotendeels geslaagd. Volgens een studie van het Instituut voor Arbeidsmarkt- en Beroepsonderzoek (IAB) van de Duitse arbeidsbemiddelingsdienst (Bundesagentur für Arbeit) heeft inmiddels 64 procent van de in 2015 aangekomen vluchtelingen tussen 15 jaar en de pensioengerechtigde leeftijd een baan. Ter vergelijking: in de totale Duitse bevolking ligt de werkgelegenheidsgraad met 70 procent slechts iets hoger.
Moeilijke start, maar snelle vooruitgang
Onderzoekers benadrukken dat dit resultaat allerminst vanzelfsprekend is. Vluchtelingen waren in 2015 niet gekomen voor werk, maar op de vlucht voor oorlog en vervolging. Zij arriveerden vaak zonder kennis van de Duitse taal, zonder sociale netwerken en met diploma’s die niet altijd eenvoudig overdraagbaar waren. Desondanks hebben velen de weg naar de arbeidsmarkt gevonden.
Grote verschillen tussen mannen en vrouwen
Een opvallende kloof blijft bestaan tussen mannen en vrouwen. Terwijl 76 procent van de mannen een baan heeft, geldt dat voor slechts 35 procent van de vrouwen. Ter vergelijking: in de totale bevolking liggen de percentages op 72 en 69 procent. Het IAB ziet daarom vooral bij vrouwen nog veel onbenut potentieel.
Belangrijke hindernissen zijn de beperkte toegang tot kinderopvang, minder goede opleiding, een vaak zwakkere gezondheidssituatie en een latere deelname aan integratiecursussen.
Inkomens blijven achter
Hoewel steeds meer vluchtelingen werken, verdienen zij nog beduidend minder dan de gemiddelde Duitse werknemer. Het mediane bruto maandloon van voltijdwerkenden steeg van 1.398 euro in 2016 naar 2.675 euro in 2023. Dat is nog altijd slechts 71 procent van het gemiddelde in de Duitse bevolking. Volgens het IAB speelt mee dat veel vluchtelingen nog jong zijn en dus pas aan het begin van hun loopbaan staan.
Bureaucratie en discriminatie als obstakels
Naast praktische factoren noemt het onderzoek ook belemmeringen zoals lange asielprocedures, verblijf in opvangcentra en ingewikkelde regelgeving rondom verblijfsstatus en woonplaats. Ook maatschappelijke factoren wegen zwaar: in regio’s waar vijandige houdingen tegenover migranten sterker aanwezig zijn, verloopt de integratie merkbaar moeizamer. “Wie zich welkom voelt, vindt sneller werk”, aldus co-auteur Yuliya Kosyakova.
Taal en opleiding zijn doorslaggevend
De studie onderstreept dat taalonderwijs, beroepsgerichte cursussen en de erkenning van diploma’s cruciaal zijn voor duurzame integratie. Daarnaast spelen gezondheid en gerichte begeleiding een belangrijke rol bij verdere opwaartse mobiliteit.