De Duitse regering bekijkt de mogelijkheid om Syrische vluchtelingen eenmalig naar hun thuisland te laten reizen zonder hun beschermingsstatus te verliezen. Dit zou hen de kans geven om ter plaatse te beoordelen of een terugkeer op lange termijn haalbaar is. De oppositiepartij CDU/CSU reageert kritisch en waarschuwt voor misbruik.
Terug naar huis zonder statusverlies?
Veel Syrische vluchtelingen in Duitsland vragen zich af hoe het met hun familie, eigendommen en levensomstandigheden in hun thuisland gesteld is. Om hen in staat te stellen zelf de situatie in Syrië in te schatten, overweegt de regering een tijdelijke uitzondering te maken: een eenmalige reis naar hun geboorteland zonder dat dit gevolgen heeft voor hun verblijfsstatus.
Volgens het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken is dit een manier om vrijwillige terugkeer mogelijk te maken. „Mensen moeten zelf kunnen zien of hun huis nog staat, of hun familie veilig is en of een terugkeer voor hen een optie is,“ aldus de woordvoerder van het ministerie Maximilian Kall. Momenteel verliezen vluchtelingen hun beschermingsstatus als ze naar hun herkomstland reizen, tenzij er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden zoals het overlijden van een familielid.
Politieke verdeeldheid over het plan
Het voorstel stuit echter op stevige kritiek vanuit de oppositie. Joachim Herrmann, minister van Binnenlandse Zaken van Beieren (CSU), noemt het plan „avontuurlijk“ en vreest dat vluchtelingen hiermee zelf kunnen beslissen of Syrië veilig genoeg is. „De beslissing over de bescherming van vluchtelingen moet bij de Duitse autoriteiten liggen, niet bij de vluchtelingen zelf,“ aldus Herrmann.
Ook de CDU-fractie stelt dat de verantwoordelijkheid bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en Binnenlandse Zaken ligt. Volgens CDU-politicus Thorsten Frei mag het niet zo zijn dat vluchtelingen individueel de situatie in Syrië beoordelen: „Dit is een taak voor de Duitse overheid, niet voor individuele vluchtelingen.“
Bijna een miljoen Syriërs in Duitsland
Volgens recente cijfers verblijven er momenteel zo’n 975.000 Syriërs in Duitsland, waarvan een groot deel als asielzoeker is binnengekomen. De discussie over hun toekomst in Duitsland en de mogelijkheid van terugkeer wordt daarmee steeds relevanter.
Mogelijke gevolgen voor Syriërs in Nederland en België
In Nederland en België worden vergelijkbare discussies gevoerd over de status van Syrische vluchtelingen. In 2022 stelde het Nederlandse kabinet al dat het beleid voor terugkeer afhankelijk blijft van de veiligheidssituatie in Syrië. België hanteert eveneens een strikte lijn en maakt geen uitzondering voor vrijwillige reizen naar Syrië. Mocht Duitsland daadwerkelijk een uitzonderingsregeling invoeren, dan kan dit het debat in Nederland en België opnieuw aanwakkeren.