Een mislukte mail legt diepe scheuren in de AfD-top bloot
Een ogenschijnlijk onschuldige – maar per ongeluk breed verzonden – e-mail van de AfD-persdienst heeft binnen de partij grote beroering veroorzaakt. In het korte statement verklaarden partijvoorzitters Alice Weidel en Tino Chrupalla dat zij “ook in de toekomst gezamenlijk politiek voor Duitsland” zullen maken en “goede relaties met internationale partners” willen onderhouden. Maar juist deze nadruk op eenheid wakkerde speculaties aan: waarom moeten twee partijchefs überhaupt bevestigen dat zij samen optrekken?
De onderliggende twist: hoe om te gaan met Rusland?
De interne onrust draait al langere tijd om de Russische koers van de partij. De vraag of AfD-Bondsdagleden opnieuw naar Rusland moeten reizen, is de recente aanleiding voor de discussie. Vooral de geplande reis van de parlementariërs Rainer Rothfuß en Steffen Kotré naar Sotsji zorgde voor spanning. In deze stad vindt momenteel een symposium plaats van de BRICS-landen (het economische samenwerkingsverband van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika).
Alice Weidel sprak zich duidelijk tegen de reis uit en stelde dat Rothfuß “hier zal blijven”. Haar vertrouweling Markus Frohnmaier ontkende eveneens dat er concrete plannen waren, terwijl hij eerder wel een reis in het voorjaar aankondigde.
AfD-afgevaardigden in Sotsji, maar zonder foto’s
Niet iedereen trok zich echter iets van Weidels lijn aan. Rothfuß bleef thuis, maar Kotré, de Saksische AfD-leider Jörg Urban en EU-parlementariër Hans Neuhoff zijn volgens Duitse media wel aanwezig. De partijtop zou hen de instructie hebben gegeven geen foto’s met Russische functionarissen te publiceren en geen interviews te geven aan Russische media. De reden: imagoschade voorkomen op een gevoelig moment, waarin de partij sterk groeit in West-Duitsland.
“Poetin heeft mij niets gedaan”: Chrupalla veroorzaakt ophef
Ondertussen liet Tino Chrupalla tijdens een tv-interview een heel andere toon horen. Bij talkshowhost Markus Lanz verklaarde hij dat hij “geen gevaar voor Duitsland” ziet vanuit Rusland, dat hij geen hybride oorlogsvoering herkent en dat Poetin hem persoonlijk “niets heeft aangedaan”. Deze uitspraken veroorzaakten zelfs binnen de AfD irritatie.
Zo waarschuwde AfD-Bondsdaglid Jan Nolte dat Rusland “middelen van hybride oorlogsvoering tegen Duitsland inzet” en dat de partij verantwoordelijk moet handelen. Rüdiger Lucassen, voormalig kolonel en defensiewoordvoerder van de fractie, wees erop dat ontmoetingen met vertegenwoordigers van de Russische staat vooral propaganda dienen: “Niemand kan serieus geloven dat er met AfD-afgevaardigden over oorlog en vrede wordt onderhandeld.”
Een oude tweedeling binnen de partij
Onder de oppervlakte speelt een breder conflict: de spanning tussen Ruslandgezinde partijvleugels, vooral in Oost-Duitsland, en AfD-politici in West-Duitsland die de partij dichter bij de Verenigde Staten en Donald Trump willen positioneren. Politicoloog Johannes Hillje waarschuwt dat te uitgesproken sympathie voor het Kremlin de AfD juist in West-Duitsland kan schaden – uitgerekend daar waar de partij de laatste maanden veel nieuwe kiezers wint.
Weidel wil meer controle op buitenlandse reizen
Naast het inhoudelijke geschil speelt een organisatorische strijd. Weidel pleit voor meer professionaliteit en wil dat de partijleiding voortaan buitenlandse reizen van Kamerleden moet goedkeuren. Tot nu toe lag deze verantwoordelijkheid bij interne werkgroepen. Binnen de fractie wordt nu gesproken over strengere coördinatie en meer centrale sturing.
AfD probeert schade te beperken
Volgens de directe omgeving van Weidel en Chrupalla is hun gesprek “goed verlopen” en blijft de internationale koers van de AfD ongewijzigd. Wel zou er een strakkere afstemming komen rondom reizen naar het buitenland. De mislukte mail blijft echter als een symbool staan voor een dieper conflict over koers, strategie en leiderschap binnen de partij.15
