De Duitse term „Ampel-Aus“, verwijzend naar het uiteenvallen van de coalitie van SPD, Groenen en FDP, is door de Gesellschaft für deutsche Sprache (GfdS) uitgeroepen tot het „Wort des Jahres 2024“. Het einde van deze zogenoemde Ampelcoalitie wordt door de jury omschreven als een politieke schokgolf die zelfs de uitkomst van de Amerikaanse presidentsverkiezingen overschaduwde.
Woord van politieke betekenis
De GfdS, gevestigd in Wiesbaden, selecteerde de term vanwege de impact en het grote publieke debat dat het uiteenvallen van de coalitie heeft veroorzaakt. In 2023 stond het gerelateerde woord „Ampelzoff“ al in de ranglijst, wat de aanhoudende spanningen binnen de coalitie weerspiegelde.
Op de tweede plaats in de lijst van 2024 staat „Klimaschönfärberei“, een term die verwijst naar het overdrijven van klimaatinspanningen door bedrijven of organisaties. De derde plek werd ingenomen door „kriegstüchtig“, een woord dat minister van Defensie Boris Pistorius veelvuldig gebruikte om de noodzaak van een snellere modernisering van de Bundeswehr te benadrukken.
Meer opvallende termen
Andere termen op de ranglijst van 2024 zijn onder meer:
- „Rechtsdrift“ – een verwijzing naar de opkomst van extreemrechtse tendensen.
- „generative Wende“ – een verwijzing naar de opkomst van generatieve AI en technologische innovaties.
- „SBGG“ – het Duitse zelfbeschikkingsrecht voor genderregistratie.
- „Life-Work-Balance“ – een term die het streven naar een beter evenwicht tussen werk en privéleven aanduidt.
- „Messerverbot“ – een actueel debat over het verbieden van messen op bepaalde openbare plekken.
Selectiecriteria
Volgens de GfdS is de keuze voor de woorden gebaseerd op hun betekenis en populariteit in het openbare debat, niet op hoe vaak ze werden gebruikt. De selectie is bedoeld als een reflectie van de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen van het afgelopen jaar, zonder daarbij een waardeoordeel te vellen.
De GfdS is een onafhankelijke organisatie die zich richt op het bevorderen en onderzoeken van de Duitse taal. Met de verkiezing van het woord van het jaar wil de vereniging een momentopname bieden van de onderwerpen die het publieke debat hebben gedomineerd.
Nederlandse context
Hoewel de term „Ampel-Aus“ specifiek op Duitsland betrekking heeft, biedt het ook inzicht in de bredere politieke dynamiek in Europa. Het uiteenvallen van een coalitie, de klimaatdiscussie en debatten over zelfbeschikking en technologie zijn onderwerpen die ook in Nederland steeds vaker aan de orde komen.
Met deze verkiezing blijft de GfdS een spiegel van de tijdgeest en een unieke blik op de maatschappelijke trends en uitdagingen in Duitsland.