5 jaar na de val van de Berlijnse Muur blijft de DDR-periode een onderwerp van discussie. Anne Kaminsky, directeur van de Duitse Federale Stichting voor de Verwerking van de DDR-Dictatuur, benadrukt het belang van blijvende aandacht voor de impact van de DDR op het huidige Duitsland.
Wat houdt het verleden van de DDR levend?
Volgens Kaminsky heeft de geschiedenis van de DDR een hernieuwde actualiteit gekregen. Na de hereniging in 1990 lag de focus eerst op kennisopbouw: “Hoe functioneerde de DDR, hoe werden de structuren en de macht gevormd, en welke rol speelde Moskou?” Kaminsky stelt dat deze vragen belangrijk blijven, maar dat er nu steeds meer aandacht is voor de lange termijn effecten van de DDR-periode en de invloed ervan op de Duitse en Europese geschiedenis.
Hoewel algemeen wordt erkend dat de DDR een dictatuur was, is deze geschiedenis volgens Kaminsky nog altijd omstreden. Ze wijst op pogingen om de DDR-geschiedenis te herzien of zelfs te herschrijven.
De DDR-geschiedenis en het hedendaagse politieke debat
Kaminsky benadrukt dat de DDR-geschiedenis waardevolle inzichten biedt over dictaturen en autoritaire systemen, zonder daarbij direct de huidige politieke situatie te willen bekritiseren. “De analyse van structuren en processen kan helpen om de werking van een dictatuur transparant te maken,” zegt ze. Ze benadrukt echter dat het verschil tussen democratie en dictatuur duidelijk moet blijven: “De DDR was geen ‘DDR 2.0’, maar juist een voorbeeld van hoe democratische structuren werken, zelfs tijdens de coronapandemie.”
Een onzeker toekomst voor DDR-onderzoek
De financiering van het DDR-onderzoek staat onder druk, omdat de huidige subsidieregeling in 2024 afloopt. Kaminsky waarschuwt dat blijvende financiële steun cruciaal is. “De kennisoverdracht van onderzoek naar onderwijs is essentieel om het DDR-verleden in de samenleving te verankeren,” stelt ze. Ze benadrukt dat Duitsland nog steeds geen leerstoel heeft voor DDR-geschiedenis of communisme, iets wat in haar ogen onmisbaar is.
DDR-verleden en oost-westspanningen
De economische problemen na de hereniging, zoals hoge werkloosheid en de-industrialisatie in Oost-Duitsland, worden vaak toegeschreven aan de Duitse eenwording. Kaminsky weerspreekt dit idee: “Deze problemen kwamen voort uit veertig jaar mismanagement in de DDR, niet uit de hereniging.” Ze wijst erop dat de DDR eind jaren ’80 feitelijk bankroet was en dat de gevolgen voor Oost-Duitsland anders nog erger zouden zijn geweest.
Kritiek en erkenning van Oost-Duitse prestaties
Kaminsky wijst erop dat er in Oost-Duitsland nog altijd een gevoel van miskenning leeft. In een recente peiling van de Bundesstiftung zei 50% van de Oost-Duitsers zich tweederangsburger te voelen, en 74% vond dat Oost-Duitse prestaties onvoldoende worden erkend. “Hoewel veel Oost-Duitsers hun persoonlijke dromen hebben waargemaakt, volstaat economische stabiliteit blijkbaar niet om oude wonden te helen,” aldus Kaminsky.
Over Anne Kaminsky
Anne Kaminsky is directeur van de Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur, een Duitse organisatie die zich richt op het verwerken van de DDR-geschiedenis. Met haar achtergrond in historische en politieke analyse speelt Kaminsky een centrale rol in het debat over de DDR-periode en de impact daarvan op het moderne Duitsland.
Bron: Tagesschau