In Duitsland is het tot nu toe de gewoonste zaak van de wereld: wie een medisch probleem heeft, kan direct een afspraak maken bij een specialist, zonder eerst langs de huisarts te gaan. Dat is een duidelijk verschil met Nederland, waar huisartsen al jaren als poortwachters fungeren. Daar kunnen patiënten alleen met een verwijzing van hun huisarts bij een specialist terecht.
Nu overweegt Duitsland een fundamentele koerswijziging. De grote coalitie van CDU/CSU en SPD wil voor wettelijk verzekerden een zogenoemd Primärarztsystem invoeren. Dat betekent: eerst naar de huisarts, dan pas – als het nodig is – doorverwezen worden naar een specialist. Uitzonderingen zouden gelden voor oogartsen en gynaecologen.
Wat is het doel?
De regering hoopt dat het nieuwe systeem de zorg efficiënter maakt: minder onnodige onderzoeken, minder dubbele diagnoses, kortere wachttijden bij specialisten en uiteindelijk ook lagere kosten voor het zorgsysteem.
De praktijk nu al: vrijwillige deelname
In feite bestaat dit systeem in beperkte vorm al. Meer dan tien miljoen Duitsers nemen deel aan het vrijwillige ‘Hausarztmodell’, waarbij zij zich committeren aan eerstelijnszorg via hun eigen huisarts.
Ervaringen in de praktijk
Huisarts Jana Husemann uit Hamburg is positief: „We kunnen 80 tot 90 procent van alle klachten zelf afhandelen. Dat bespaart patiënten de lange zoektocht naar een specialist.“ Volgens haar neemt de werkdruk niet per se toe, omdat er ook minder bureaucratie en overleg nodig is.
Maar anderen zijn sceptisch. De voorzitter van de vereniging van Kassenärzte, Andreas Gassen, waarschuwt voor overvolle huisartsenpraktijken, vooral in gebieden met een tekort aan artsen. Ook sommige patiënten maken zich zorgen dat de huisarts overbelast raakt.
Fachärzte willen duidelijkheid en vergoeding
Specialisten pleiten voor een slimme werkverdeling en eerlijke vergoedingen binnen het nieuwe systeem. Volgens KNO-arts Dirk Heinrich dreigen anders omzetverliezen, vooral als chronisch zieken onnodig elk kwartaal terug moeten naar de huisarts voor een nieuwe verwijzing.
Conclusie
De hervorming zou een ware systeemverandering betekenen voor de Duitse gezondheidszorg. Zowel huisartsen als specialisten onderstrepen dat zo’n grootschalige hervorming zorgvuldig voorbereid moet worden. De invoering wordt dan ook op z’n vroegst in 2027 verwacht.