De binnenlandse veiligheidsdienst Verfassungsschutz heeft de AfD officieel bestempeld als ‘gesichert rechtsextremistisch’. Die classificatie heeft mogelijk verregaande gevolgen: AfD-leden in overheidsdienst worden onder de loep genomen en ook de staatsfinanciering van de partij staat ter discussie, zo blijkt uit berichten van Tagesschau en ZEIT ONLINE.
Overheidsambtenaren onder de loep
Na de beslissing van de Verfassungsschutz onderzoeken de deelstaten Hessen en Beieren of ambtenaren die lid zijn van de AfD hun functie kunnen blijven uitoefenen. “Onze medewerkers bij de politie en in de administratie moeten de garantie bieden dat ze op elk moment opkomen voor onze vrije democratische rechtsorde,” aldus de Hessische minister van Binnenlandse Zaken Roman Poseck (CDU) tegenover Bild. Ook zijn Beierse ambtsgenoot Joachim Herrmann (CSU) liet weten: “We moeten onderzoeken welke consequenties deze classificatie moet hebben voor AfD-leden in openbare functies” .
CDU-politici Marco Wanderwitz en Roderich Kiesewetter pleiten zelfs voor ontslag van AfD-leden uit de publieke sector. Kiesewetter zei tegen het Handelsblatt dat een lidmaatschap van de AfD onverenigbaar is met het ambtenaarschap. Hij noemt de Verfassungsschutz “het vroegtijdige waarschuwingssysteem voor de democratische rechtsorde”.
De kwestie wordt besproken tijdens de eerstvolgende conferentie van de Duitse ministers van Binnenlandse Zaken, medio juni in Bremerhaven. Daar zal ook een vertegenwoordiger van de Verfassungsschutz aanwezig zijn.
Ook staatsfinanciering ter discussie
De discussie beperkt zich niet tot ambtelijke functies. De CDU-voorzitter van Nedersaksen, Sebastian Lechner, wil dat de binnenlandse ministers ook de staatsfinanciering van de AfD onder de loep nemen. “Het is ondraaglijk dat rechtsextremistische propaganda met belastinggeld wordt gefinancierd,” aldus Lechner. Zowel hij als minister Herrmann willen een zorgvuldig onderzoek naar de juridische mogelijkheden om deze geldstroom stop te zetten.
AfD haalt fel uit
De AfD reageerde scherp op de classificatie. Partijleider Tino Chrupalla noemde de beslissing “democratie-ondermijnend”, omdat het onderliggende rapport van 1.100 pagina’s niet openbaar is gemaakt. Hij trok zelfs parallellen met de onderdrukking in de DDR. Ook vice-fractievoorzitter Beatrix von Storch sprak van een “rechtsstaatsonwaardige” gang van zaken en bekritiseerde het moment van publicatie, vlak voor de verkiezingen en het vertrek van minister Nancy Faeser.
Verbod op de AfD?
Hoewel sommige SPD-politici, zoals de Thüringse minister van Binnenlandse Zaken Georg Maier, pleiten voor een partijverbod, is er verdeeldheid over deze stap. Zijn collega uit Hamburg, Andy Grote, waarschuwt dat een verbod juridisch zeer complex is. De classificatie door de Verfassungsschutz is volgens hem weliswaar een noodzakelijke, maar nog geen toereikende voorwaarde voor een verbod.
Reactie vanuit het parlement
SPD-politica Eva Högl, Bundestagcommissaris voor de krijgsmacht, verklaarde tijdens de Kirchentag in Hannover dat een zinvolle dialoog met de AfD haast onmogelijk is. Vanuit haar plek in het parlement ziet zij “haat en ophitsing” van de rechterflank. Tegelijkertijd roept zij op tot gesprekken met AfD-kiezers, die volgens haar vaak handelen uit frustratie of persoonlijke pijn. “We moeten iedereen proberen terug te brengen op het pad van democratie, menselijkheid en respect,” aldus Högl .