In de recente aflevering van Bericht aus Berlin sprak CDU-leider Friedrich Merz zich scherp uit tegen Sahra Wagenknecht, oprichter van de nieuwe partij Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW). Merz maakte duidelijk dat elke samenwerking tussen de CDU en BSW onder voorwaarden zou staan die voor hem niet-onderhandelbaar zijn: de steun aan Oekraïne en de NAVO-verbondenheid van de CDU. Zonder deze voorwaarden, stelt Merz, zou de BSW in Thüringen en Saksen gedwongen zijn samen te werken met de rechts-populistische AfD.
De “westbindung” en de onbreekbare lijn van de CDU
Merz legde tijdens de uitzending nadruk op de basisprincipes van zijn partij, waaronder een sterke NAVO-betrokkenheid en een hechte band met de Europese Unie. Hij verklaarde onomwonden dat de CDU zich niet zal afwenden van de NAVO of de ondersteuning van Oekraïne. “Een breuk met onze Westerse oriëntatie is voor ons ondenkbaar,” zei Merz met klem. Hij benadrukte dat er ruimte is voor onderhandeling op het gebied van deelstaatpolitiek, maar niet over deze essentiële thema’s.
Dit statement lijkt een reactie te zijn op Wagenknechts eis voor een “vredesclausule” in een mogelijke coalitieovereenkomst in Thüringen. Deze clausule, die zich uitspreekt tegen verdere wapenleveringen aan Oekraïne, is een belangrijk obstakel gebleken in de huidige onderhandelingen tussen de CDU, BSW en SPD in Thüringen en Saksen.
Merz’s antwoord op Wagenknecht: “Taurus-raketten zijn geen oorlogsverklaring”
In de uitzending herhaalde Merz zijn oproep tot het leveren van Taurus-kruisraketten aan Oekraïne en reageerde scherp op Wagenknechts bewering dat deze stap Duitsland rechtstreeks in een oorlog met Rusland zou betrekken. “De levering van Taurus is allesbehalve een oorlogsverklaring,” reageerde Merz. Hij wees erop dat andere NAVO-landen, zoals Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, Oekraïne al voorzien van wapens met lange reikwijdte. Volgens hem zou deze ondersteuning Oekraïne helpen zich te verdedigen tegen wat hij een “illegale oorlog” noemde.
“Wagenknecht wil niet regeren”
Merz uitte ook zijn twijfels over Wagenknechts werkelijke motieven. Volgens hem lijkt de BSW meer geïnteresseerd in het voeren van een landelijke verkiezingscampagne dan in het daadwerkelijk besturen van Thüringen of Saksen. Merz suggereerde dat Wagenknecht een tactiek hanteert die zich vooral richt op het vertegenwoordigen van de standpunten van Rusland en Vladimir Poetin, in plaats van zich in te zetten voor de belangen van de deelstaten.
“Als de BSW niet kan instemmen met onze voorwaarden, dan kan Wagenknecht net zo goed een regering vormen met Björn Höcke van de AfD,” zei Merz uitdagend, verwijzend naar de controversiële AfD-leider in Thüringen. Zijn uitspraak benadrukt het diepe politieke verschil tussen de CDU en de BSW en impliceert dat een coalitie zonder overeenstemming over deze fundamentele kwesties onmogelijk is.
De CDU en het NAVO-doel: twee procent als minimum
Naast zijn kritiek op Wagenknecht en de BSW benadrukte Merz zijn standpunt over militaire uitgaven. Hij herhaalde zijn eerdere belofte om als bondskanselier het defensiebudget te verhogen zodat Duitsland voldoet aan de NAVO-eis van twee procent van het BBP. Dit percentage is voor hem een ondergrens, stelde hij, en hij beschouwt het als een noodzakelijke maatregel voor de nationale veiligheid. Het defensiebudget zou moeten stijgen van 53 naar 80 miljard euro per jaar na het opraken van het speciale defensiefonds van 100 miljard euro dat na de Russische invasie werd ingesteld.
Crisis in de coalitiebesprekingen
Deze verharde positie van Merz komt op een moment dat de coalitieonderhandelingen in Thüringen en Saksen vastlopen. Hoewel de CDU, SPD en BSW een coalitie verkennen, lijkt de vredesclausule van Wagenknecht een onoverkomelijke drempel. Wagenknecht heeft herhaaldelijk compromisvoorstellen verworpen, wat aangeeft dat de BSW vastbesloten is om haar vredesagenda te behouden.
De uitspraken van Merz bevestigen dat een mogelijke coalitie afhankelijk zal zijn van de vraag of de BSW bereid is haar opstelling te versoepelen. Voorlopig lijkt het er echter op dat de kloof tussen de partijen te groot is om te overbruggen, vooral gezien de strategische prioriteiten van zowel Merz als Wagenknecht.