De vierdaagse werkweek heeft in veel gevallen een positief effect, zo blijkt uit een nieuwe studie van de Universiteit van Münster. De onderzoekers volgden meer dan 40 bedrijven gedurende zes maanden en ontdekten dat deze verkorte werkweek bij veel bedrijven voordelen opleverde, waaronder een toename in het aantal sollicitanten. Toch zijn er ook kanttekeningen, en de effectiviteit verschilt per sector en bedrijf.
Bedrijven worden aantrekkelijker door verkorte werkweek
Een van de bedrijven die de vierdaagse werkweek succesvol implementeerden is Finnholz, een houtindustriebedrijf in het Duitse Münsterland. Door de vrijdag tot „Frei-Tag“ uit te roepen, positioneert het bedrijf zich als aantrekkelijke werkgever in de strijd om talent. Sinds de invoering van de vierdaagse werkweek begin dit jaar heeft Finnholz meerdere nieuwe medewerkers aangetrokken. Hoewel dit niet voor iedereen de doorslaggevende reden was om bij het bedrijf te komen werken, speelde het wel een belangrijke rol, aldus productiemanager Bernd Dreyer.
Geen wondermiddel tegen het tekort aan arbeidskrachten
Volgens Julia Backmann, de projectleider van het onderzoek, is het aantal sollicitaties bij de deelnemende bedrijven flink gestegen. “De vierdaagse werkweek maakt bedrijven aantrekkelijker voor werknemers, maar dit effect zou kunnen verdwijnen als elk bedrijf deze werkstructuur zou aanbieden,” waarschuwt ze. Ze benadrukt dat de vierdaagse werkweek, ondanks de voordelen, geen oplossing is voor het algemene tekort aan arbeidskrachten.
Backmann voegt eraan toe dat de resultaten van de studie niet representatief zijn voor de gehele arbeidsmarkt. De studie betrof alleen bedrijven die vrijwillig wilden deelnemen. Dat betekent dat deze werkgevers al openstonden voor het experimenteren met een verkorte werkweek.
Positieve ervaringen, maar niet zonder uitdagingen
Ondanks de beperkte reikwijdte van de studie waren de meeste bedrijven die meededen tevreden met de vierdaagse werkweek. De omzet en winst bleven in de meeste gevallen stabiel, zelfs met de kortere werktijden. Voor veel bedrijven was de invoering van de vierdaagse werkweek een aanleiding om processen te optimaliseren, zoals kortere vergaderingen en meer gebruik van digitale tools. Dit leidde tot een daling van het stressniveau onder medewerkers. Dat werd onder andere gemeten met fitnesshorloges.
Toch heeft de vierdaagse werkweek niet in alle gevallen de gewenste effecten. Zo geeft 20% van de bedrijven aan dat het stressniveau op de vier werkdagen juist te hoog werd, waardoor zij terugkeerden naar de traditionele werkweek. Bij Finnholz zijn de werkdagen van maandag tot en met donderdag intensiever geworden, maar de medewerkers waarderen de vrije vrijdag alsnog hoog.
Vierdaagse werkweek in Nederland en België
In zowel Nederland als België is de vierdaagse werkweek ook een actueel onderwerp. In Nederland hebben diverse politieke partijen en vakbonden het idee al omarmd, vooral als middel om de werk-privébalans te verbeteren en het ziekteverzuim te verlagen. In België is de vierdaagse werkweek wettelijk mogelijk sinds een recente arbeidsmarkthervorming, waarbij werknemers hun werkweek kunnen inkorten zonder loonverlies. Voorwaarde daarbij is wel dat ze de afgesproken uren verdelen over vier dagen.
Net als in Duitsland benadrukken bedrijven in Nederland en België echter dat een vierdaagse werkweek niet voor elk type werk of sector geschikt is. Vooral in sectoren waar klantgericht werken belangrijk is, zoals in de horeca, de detailhandel en de zorg, kan een vierdaagse werkweek lastig te implementeren zijn zonder in te boeten op service of klanttevredenheid.
Aanpassing per bedrijf nodig
De studie uit Münster laat zien dat bedrijven die flexibel zijn en hun werkroosters kunnen aanpassen, vaker succes boeken met een vierdaagse werkweek. Zo werkt het architectenbureau Planwerkstatt aan de Nederrijn projectmatig. Medewerkers kunnen, indien nodig, ook op vrijdag werken, maar dan op een andere dag vrij zijn. In Nederland en België worden dergelijke flexibele modellen ook steeds vaker toegepast bij bedrijven die maatwerk leveren om aan de behoeften van zowel hun medewerkers als klanten te voldoen.
Conclusie: Vierdaagse werkweek kent voordelen, maar ook beperkingen
Hoewel de vierdaagse werkweek veel voordelen kan bieden, is het geen wondermiddel voor alle bedrijven en sectoren. De succesvolle invoering hangt sterk af van de bedrijfsomstandigheden, sector en bereidheid tot flexibiliteit. Net als in Nederland en België is het essentieel dat bedrijven maatwerk leveren om zowel hun werknemers als hun klanten tevreden te houden.