Wat is Advent precies?
De adventsperiode markeert in Duitsland het begin van de aanloop naar Kerstmis. Traditiegetrouw start dit vier weken voor 24 december, waarbij iedere zondag een nieuwe fase van voorbereiding en bezinning inluidt. Advent is van oorsprong een christelijke periode, maar in Duitsland is het uitgegroeid tot een breed cultureel fenomeen dat kerkgangers, gezinnen, steden en kerstmarkten verbindt.
Voor veel Duitsers voelt Eerste Advent als het echte startpunt van het winterseizoen. Na een lange, vaak donkere novembermaand brengen kaarslicht, geuren van dennen en de eerste kerstmarkten een sfeer van warmte, nostalgie en rust. Het is precies deze combinatie van stilte en gezelligheid die Advent in Duitsland zo karakteristiek maakt.
De adventskrans: vier zondagen, vier kaarsen
Een van de bekendste symbolen van Advent is de zogenoemde Adventskranz, een ronde krans van dennen- of sparrentakken met vier kaarsen. Iedere zondag wordt er een kaars extra aangestoken, totdat alle vier branden op de laatste zondag voor Kerstmis.
De traditie gaat terug op de negentiende eeuw en wordt toegeschreven aan de theoloog Johann Hinrich Wichern uit Hamburg. Hij wilde kinderen in zijn opvanghuis helpen aftellen naar Kerstmis. Inmiddels is de adventskrans niet meer weg te denken uit Duitse woonkamers, scholen, kerken en zelfs kantoren. Sommige families maken de krans zelf, anderen kopen een moderne variant bij bloemisten of op kerstmarkten.
Adventskalender: van karton tot cultobject
Minstens zo populair is de adventskalender: een kalender met 24 deurtjes die dagelijks wordt geopend van 1 december tot kerstavond. Wat ooit begon als een kartonnen plaat met Bijbelse afbeeldingen, is uitgegroeid tot een commercieel en cultureel fenomeen.
Kinderen vinden er traditioneel chocola achter, maar er bestaan ook kalenders gevuld met thee, bier, cosmetica, speelgoed of boeken. Grote Duitse bedrijven brengen inmiddels exclusieve adventskalenders uit die binnen enkele uren zijn uitverkocht.
Ondanks de commerciële varianten blijft het basisidee hetzelfde: het dagelijkse moment van verrassing en het afwachten van de kerstdagen.
Kerstmarkten en Glühwein: de Duitse manier van sfeer maken
Advent is ook de periode van de kerstmarkten. Vrijwel iedere stad en elk dorp in Duitsland heeft een eigen Weihnachtsmarkt. De bekendste – zoals die in Dresden, Neurenberg of Keulen – trekken jaarlijks miljoenen bezoekers. Maar ook kleine regionale markten hebben hun charme.
Bezoekers kunnen er genieten van Glühwein, Lebkuchen, bratwurst, handwerk en regionale specialiteiten. Veel kerstmarkten openen rond of net vóór Eerste Advent, waardoor deze zondagen druk bezocht zijn. Advent en kerstmarkten zijn in Duitsland bijna synoniem geworden: de eerste kaars op de adventskrans brandt meestal op hetzelfde moment dat de lampjes in het stadscentrum aangaan.
Sie sehen gerade einen Platzhalterinhalt von Standard. Um auf den eigentlichen Inhalt zuzugreifen, klicken Sie auf den Button unten. Bitte beachten Sie, dass dabei Daten an Drittanbieter weitergegeben werden.
Nikolausdag: een traditie die kinderen koesteren
Een andere typisch Duitse adventstraditie is Nikolausdag, op 6 december. Kinderen zetten de avond ervoor een schoen bij de deur of voor de verwarming. De volgende ochtend ligt die vol met snoep, noten, mandarijnen en soms een klein cadeautje.
De figuur Nikolaus is gebaseerd op de heilige Nicolaas van Myra, die bekend stond om zijn liefdadigheid. In veel Duitse regio’s komt Nikolaus persoonlijk op bezoek op scholen en in verenigingen. Hij wordt soms begeleid door Knecht Ruprecht, een folkloristisch figuur die in Duitsland varieert van streng tot vriendelijk, afhankelijk van de regio.
Adventsmuziek, concerten en tv-klassiekers
Advent is ook een muzikale periode. Kerkkoren, brassbands en schoolensembles geven vaak adventsconcerten, waarbij traditionele liederen worden gezongen. Bekende Duitse kerstliederen zoals Stille Nacht, O du fröhliche en Leise rieselt der Schnee klinken door het hele land.
Veel families kijken in deze periode ook vaste tv-programma’s. De ZDF-Adventskonzerten, ARD-familiefilms op zondagavond en regionale omroepen met lokale adventstradities zijn vaste prik. Het versterkt het gevoel van ritualiteit waar veel Duitsers naar verlangen in december.
Regionale verschillen: van Oostzeekust tot Beieren
Hoewel Advent overal in Duitsland wordt gevierd, zijn er sterke regionale verschillen:
Noord-Duitsland
In Hamburg en Bremen zijn adventsconcerten in kerken zeer populair. Ook grote benefietacties, zoals de Weihnachtsmarkt rond het Rathaus in Hamburg, trekken veel bezoekers.
Oost-Duitsland
In Saksen en Thüringen leeft een bijzondere kerstcultuur. De traditie van het Erzgebirge, met zijn houten kerststerren, notenkrakers en Schwibbögen (boogvormige lichtornamenten), is nauw verbonden met Advent. Veel dorpen lichten in december op met houten figuren en lichtbogen voor de ramen.
Zuid-Duitsland
In Beieren en Baden-Württemberg staat Advent bekend om zijn sterke katholieke tradities. Kerststallen, processies, adventskorven en uitgebreide concerten zijn er populair. Veel steden organiseren zogeheten Christkindlmarkt in plaats van Weihnachtsmarkt.
Rijnland
In de grotere steden zoals Keulen en Düsseldorf staat Advent vooral in het teken van de grote kerstmarkten en de populaire Glühweinstanden.
Waarom Advent in Duitsland zo populair blijft
Advent is in Duitsland meer dan een religieuze voorbereiding op Kerstmis. Het is een periode van rust, ritme en sfeer in een tijd van het jaar die anders donker en chaotisch kan aanvoelen. Veel Duitsers ervaren de adventstijd als een moment om te vertragen: kaarslicht, rituelen en familietradities zorgen voor een gevoel van verbondenheid.
In tegenstelling tot veel andere landen is er in Duitsland een sterke cultuur van lokale kerstmarkten, ambacht en gemeenschapsgevoel. Dat maakt Advent tot een authentieke, bijna nostalgische periode waar jaarlijks opnieuw naar wordt uitgekeken.