Kritiek zwelt aan na ‘Stadtbild’-uitspraak van bondskanselier Merz

Luchtfoto van Potsdam, met het stadscentrum en de omliggende meren.
Stadsbeeld van Potsdam, waar bondskanselier Merz sprak over migratie en het Duitse ‘Stadtbild’. Foto: Wolfgang Pehlemann / Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0). CC BY-SA 3.0 –

Debat over migratie en racisme verdeelt Duitse politiek

De Duitse bondskanselier Friedrich Merz (CDU) ligt zwaar onder vuur vanwege zijn uitspraak dat het “Stadtbild” (straatbeeld) in Duitsland nog steeds een probleem vormt door migratie. Zijn woorden, uitgesproken tijdens een persmoment in Potsdam, blijven de gemoederen bezighouden – niet alleen bij oppositiepartijen, maar inmiddels ook binnen de regeringscoalitie.

SPD en kerk roepen op tot meer verantwoordelijkheid

In een gastbijdrage in de Frankfurter Allgemeine Zeitung reageerde SPD-politica en regeringsfunctionaris Natalie Pawlik kritisch: “Debatten over migratie en integratie bestaan al decennia, maar ze dreigen de samenleving steeds verder te splijten.” Zij riep politici op tot meer eerlijkheid en nuance: “Geen racisme, geen vooroordelen, geen generalisaties, geen neerbuigende uitspraken uit politieke effectbejag.”

Ook de SPD-minister-president van Rijnland-Palts, Alexander Schweitzer, vond Merz’ woorden “veel te kort door de bocht” en benadrukte dat een aantrekkelijk straatbeeld juist kleurrijk en divers hoort te zijn.

Oppositie spreekt van ‘rassistische retoriek’

De Groenen reageerden met een open brief waarin zij de uitspraak “rassistisch, discriminerend en kwetsend” noemden. Partijleider Felix Banaszak eiste namens de partij een publieke verontschuldiging voor een uitspraak “die een bondskanselier onwaardig is”.
Ook de organisatie Pro Asyl sprak harde woorden: “Als kanselier van een immigratieland is dit onacceptabel.” Volgens directeur Karl Kopp lijkt Merz’ wereldbeeld te zijn blijven steken “ergens in de jaren zeventig in het Sauerland”.

Conservatieven en CSU nemen het op voor Merz

Binnen de christendemocratische familie klinken daarentegen geluiden van steun. CSU-politicus Alexander Dobrindt noemde de beschuldigingen van racisme “volkomen onzin”. Volgens hem wordt er bewust iets in de woorden van Merz geïnterpreteerd wat hij nooit heeft gezegd. “Men moet nog kunnen zeggen dat illegale migratie het straatbeeld beïnvloedt. Zo ervaren veel mensen dat ook,” aldus Dobrindt in het ARD-programma Interview der Woche.

Ook CDU-fractievoorzitter Jens Spahn stelde dat het belangrijk is te blijven praten over wat “irreguliere migratie met het land doet”.

Ook kritiek uit eigen partij en kerken

Niet iedereen binnen de CDU deelt die visie. De Berlijnse burgemeester Kai Wegner benadrukte dat de hoofdstad “een internationale en open stad” is en dat problemen als geweld of vervuiling niet aan nationaliteit kunnen worden toegeschreven.
De katholieke priester Ansgar Wiedenhaus uit Neurenberg waarschuwde dat Merz met zijn uitspraken inspeelt op een verlangen naar een niet-bestaande “goede oude tijd”. “Wie migratie tot probleem verklaart, geeft de rijkdom van een pluriforme samenleving op.”

Analyse: oude reflexen in nieuw jasje

Het debat rond Merz’ woorden laat zien hoe beladen het migratiethema in Duitsland blijft. Terwijl de kanselier zichzelf ziet als realist die misstanden benoemt, wijzen critici erop dat zijn taal mensen stigmatiseert. De discussie toont ook de spanning tussen politieke profilering en maatschappelijke verantwoordelijkheid – een strijd die in Duitsland al decennia woedt, maar door Merz opnieuw is opgelaaid.