Berlijn onderhandelt met Taliban over terugkeer Afghanen

Straatbeeld in Kabul, Afghanistan. Voor veel terugkeerders is het leven in hun oude of onbekende thuisland uiterst moeilijk en onzeker.Foto: Gerd Eichmann, Kabul Stadthügel 1976 – Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0

De Duitse regering wil het aantal deportaties naar Afghanistan aanzienlijk uitbreiden. Volgens berichten in de Bild-Zeitung zijn er inmiddels directe gesprekken gevoerd met de Taliban, de islamistische machthebbers in Kabul. Het gaat om onderhandelingen die tot voor kort ondenkbaar waren, aangezien Duitsland formeel geen diplomatieke betrekkingen met de Taliban onderhoudt.

Begin september ontmoetten vertegenwoordigers van het Duitse ministerie de Taliban in Qatar. Daar werd gesproken over een zogenoemd “regulier terugkeermechanisme”. Volgens Tagesschau wordt zelfs gewerkt aan de inzet van Duitse vertegenwoordigers in Kabul om de gesprekken ter plaatse voort te zetten. Qatar treedt op als bemiddelaar. Voor de Taliban, die sinds augustus 2021 weer aan de macht zijn, gelden de gesprekken ook als een middel om internationale erkenning te verkrijgen.

Meer deportaties per lijnvlucht

CSU-politicus Alexander Dobrindt bevestigde dat er op technisch niveau gesprekken plaatsvinden met Afghaanse vertegenwoordigers. Het doel is om terugkeerprocedures eenvoudiger, regelmatiger en grootschaliger te maken. Deportaties zouden in de toekomst niet alleen via speciale chartervluchten verlopen, maar ook per reguliere lijnvlucht.

De afgelopen maanden zijn al met steun van Qatar meerdere groepsdeportaties georganiseerd.

Kritiek van de Internationale Organisatie voor Migratie

De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) waarschuwt voor de zware omstandigheden waarin terugkeerders in Afghanistan terechtkomen. Mihyung Park, hoofd van IOM in Kabul, benadrukt dat velen geen enkel toekomstperspectief hebben:

  • Sommige Afghanen hebben nooit eerder in hun land gewoond.

  • Anderen verkochten hun bezit of maakten schulden om te kunnen vluchten.

  • Vrouwen hebben nauwelijks toegang tot werk of onderwijs onder de Taliban.

Daarom heeft de IOM haar programma voor vrijwillige terugkeer naar Afghanistan tijdelijk opgeschort.

Internationale dimensie

Niet alleen Duitsland voert deportaties uit. Ook Iran, Pakistan en Turkije sturen grote aantallen Afghanen terug. Vooral Pakistan voerde dit jaar al meer dan 200 mensen af die eigenlijk een Duitse toelatingsbelofte hadden gekregen. Zij wachtten in Islamabad op hun vertrek naar Duitsland, maar werden desondanks door de Pakistaanse autoriteiten aan de grens gezet.

De Duitse regering sprak met Pakistan af dat de opnameprocedures uiterlijk eind dit jaar moeten zijn afgerond. Onlangs arriveerden al 47 Afghanen met een toelatingsbelofte per lijnvlucht via Istanbul in Duitsland.

IOM rekent op miljoenen terugkeerders

Volgens de IOM zullen dit jaar in totaal zo’n drie miljoen Afghanen vanuit Pakistan en Iran terugkeren. Alleen in juli kwamen er soms 40.000 mensen per dag de grens over – een situatie die volgens Park onhoudbaar was.