Per 1 december treedt in Duitsland een omvangrijke hervorming in werking die de publieke omroep fundamenteel verandert. De aanpassing van het zogenoemde Rundfunkstaatsvertrag (de interstatelijke omroepwet tussen de deelstaten) moet leiden tot een slanker, goedkoper en digitaler aanbod van ARD en ZDF. Vooral de radiosector wordt als eerste getroffen.
Twaalf radiozenders verdwijnen uit de ether
De ARD moet het aantal terrestrische radiozenders – dus zenders die via het klassieke radionet worden uitgezonden – drastisch terugbrengen. Van de huidige 69 mogen er nog 53 overblijven. De rest verhuist naar een puur digitaal bestaan of wordt in andere programma’s geïntegreerd.
Volgens de huidige plannen worden de volgende twaalf zenders als eerste uit de ether gehaald:
-
Puls (Beierse omroep BR)
-
BR24live
-
BR Verkehr
-
BR Schlager
-
MDR Klassik
-
MDR Tweens
-
MDR Schlagerwelt
-
NDR Schlager
-
NDR Blue
-
NDR Info Spezial
-
WDR Event
-
WDR Maus
Deze programma’s blijven online bestaan of worden samengevoegd met bestaande zenders. De ombouw gebeurt stapsgewijs tot uiterlijk 2027.
Ook tv-zenders van ARD en ZDF worden samengevoegd
De hervorming treft niet alleen de radio. Ook de televisiesector wordt ingrijpend herzien. Door bundeling moeten van de vier themakanalen Tagesschau24, Phoenix, ARD-alpha en ZDFinfo uiteindelijk slechts twee overblijven. Ook wordt een nauwere samenwerking tussen cultuurzenders 3sat en Arte verplicht gesteld.
Een andere opvallende wijziging betreft de kinderzender KiKA, het gezamenlijke kanaal van ARD en ZDF. Deze zal in de toekomst niet langer lineair worden uitgezonden, maar volledig overstappen op digitale distributie.
Nieuwe Tagesschau-app moet het publiek digitaal bereiken
Parallel aan deze hervorming lanceert de ARD op 1 december een vernieuwde versie van de Tagesschau-app. De applicatie volgt het principe “Sendung first”: de nadruk ligt op audiovisuele inhoud, korte videofragmenten en snelle nieuwsupdates.
De modernisering volgt directe richtlijnen uit het nieuwe staatsverdrag: minder tekst, meer beeld en audio. Alleen bepaalde tekstvormen blijven toegestaan, zoals samenvattingen van uitzendingen, transcripties en aanvullende achtergrondinformatie bij recente programma’s.
Minder tekst, minder zichtbaarheid
De hervorming komt voort uit jarenlange discussies tussen regionale omroepen, politiek en uitgeverijen. Vooral Duitse krantenuitgevers hadden aangedrongen op een striktere beperking van online teksten van de publieke omroep, omdat die volgens hen te veel op geschreven journalistiek leken.
ARD-voorzitter Florian Hager erkent dat de nieuwe regels de omroep minder zichtbaar zullen maken in zoekmachines en mogelijk tot een lagere bereikbaarheid leiden. De publieke omroep moet daarnaast meer koppelingen plaatsen naar online-artikelen van commerciële media. Dat geldt als onderdeel van het streven naar meer crossmedialiteit en een eerlijke mediasector.
Wat betekent dit voor het publiek?
Voor luisteraars verandert er weinig op de korte termijn: op 1 december gaan de zenders nog niet volledig op zwart. Wel zal het aanbod de komende jaren merkbaar verschuiven richting online platforms. Het klassieke radiolandschap wordt kleiner, het digitale aanbod juist groter. Ook voor tv-kijkers zal het aanbod van themakanalen geleidelijk veranderen.
De hervorming is een van de grootste moderniseringsprojecten in de geschiedenis van de Duitse publieke omroep.
