De uitnodiging van de Russische ambassadeur in Duitsland door de Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW)-fractie in Brandenburg zorgt voor politieke spanningen. Terwijl BSW de stap verdedigt als een poging tot dialoog, neemt coalitiepartner SPD nadrukkelijk afstand. Ook vanuit de CDU en de Groenen klinkt scherpe kritiek.
De aanleiding is een tentoonstelling met de titel “Krieg und Frieden” (Oorlog en Vrede) in het Brandenburgse parlement, waar werken van het kunstenaarsduo Hans en Lea Grundig worden getoond – beiden waren lid van de Communistische Partij en werden door de nazi’s vervolgd.
SPD: “Geen moment om Russische diplomaten uit te nodigen”
De SPD-fractievoorzitter in het Brandenburgse parlement, Björn Lüttmann, reageerde sceptisch op de BSW-uitnodiging aan de Russische ambassadeur Sergej Netschajew. “Als SPD-fractie zouden we er op dit moment niet aan denken om de Russische ambassadeur uit te nodigen,” zei Lüttmann tegen de Duitse persdienst dpa. “De oorlog van Rusland tegen Oekraïne en de vermoedelijke schendingen van het Europese luchtruim sluiten dat voor ons uit.”
Volgens Lüttmann is het initiatief van BSW een zelfstandige aangelegenheid van de fractie, maar politiek ongemakkelijk voor de coalitie. Sinds december 2024 regeren SPD en BSW samen in Brandenburg – een ongebruikelijke combinatie die vaker botst over buitenlandse politiek.
BSW: “Zonder contact geen vrede”
BSW-fractievoorzitter Sebastian Lüders verdedigde de uitnodiging met het argument dat juist in tijden van diplomatieke bevriezing elk gesprek waardevol is. “Men moet met oorlogvoerende partijen in contact treden,” aldus Lüders. “Elke vorm van dialoog is in tijden van diplomatieke kou goud waard.”
Naast Rusland werden ook diplomatieke vertegenwoordigers van de VS, Oekraïne, Belarus (Wit-Rusland) en andere landen uitgenodigd. Volgens BSW hebben Netschajew en vertegenwoordigers uit Minsk en Boedapest hun komst bevestigd.
Kritiek van CDU en Groenen: “Een podium voor oorlogsstokers”
De reactie van andere partijen liet niet op zich wachten. CDU-fractievoorzitter Jan Redmann noemde het optreden van BSW “een verkeerd signaal”. “Wie Russische oorlogsstokers een podium biedt, heeft niets met vrede te maken,” zei hij in de Nordkurier.
Ook Clemens Rostock, partijleider van de Groenen in Brandenburg, uitte stevige kritiek: “Wie in tijden van een voortdurende aanvalsoorlog vertegenwoordigers van de agressor uitnodigt voor officiële evenementen, beledigt de slachtoffers van de oorlog en schaadt het aanzien van het Landtag.”
Hoewel de Groenen sinds de laatste verkiezingen niet meer in het Brandenburgse parlement zitten, laten ze zich in het publieke debat nog steeds duidelijk horen.
Officiële instanties blijven weg
Landtagsvoorzitter Ulrike Liedtke (SPD) en minister-president Dietmar Woidke (SPD) zullen niet aanwezig zijn bij de opening. “De uitnodiging van de Russische ambassadeur door de BSW-fractie is geen officiële uitnodiging namens of via het Landtag,” verklaarde Liedtke. “De voortdurende agressie van Rusland tegen Oekraïne sluit een dergelijk optreden uit.”
Ook de Brandenburgse deelstaatregering bevestigde dat geen enkele bewindspersoon de opening zal bijwonen.
Buitenlandse Zaken raadt contact met Russische diplomaten af
Het Duitse Auswärtige Amt (ministerie van Buitenlandse Zaken) had eerder dit jaar juist aangeraden om geen Russische vertegenwoordigers uit te nodigen bij herdenkingen rond het einde van de Tweede Wereldoorlog. Toen ambassadeur Netschajew in april aanwezig was bij een ceremonie in de voormalige concentratiekampen van Sachsenhausen, leidde dat al tot kritiek vanuit Berlijn.
Over de tentoonstelling
De expositie “Krieg und Frieden” toont werken van het echtpaar Hans (1901–1958) en Lea Grundig (1906–1977), kunstenaars met een uitgesproken antifascistische en communistische achtergrond. Tijdens de opening is een panelgesprek gepland met schrijfster Daniela Dahn, BSW-voorzitter Friederike Benda, auteur Torsten Harmsen en kunstverzamelaar Maria Heiner.
Context en betekenis
De BSW (Bündnis Sahra Wagenknecht) is een nieuwe partij rond voormalig Die Linke-politica Sahra Wagenknecht, die zich kritisch opstelt tegenover wapenleveringen aan Oekraïne en pleit voor diplomatieke oplossingen. De huidige controverse toont opnieuw de spanningen binnen de Brandenburgse coalitie tussen SPD en BSW.
