Jürgen Becker, een vooraanstaand Duits schrijver en dichter, is op 7 november 2024 op 92-jarige leeftijd in Keulen overleden. Hij werd gezien als een van de meest invloedrijke Duitse dichters van zijn generatie. Zijn werk was een een bron van inspiratie was voor veel hedendaagse Duitse dichters. Zijn poëzie en proza, waarin hij experimenteerde met collages en visuele technieken, vonden hun wortels in de Fluxus-beweging en streefden naar nieuwe uitdrukkingsvormen.
In Nederland verscheen Becker’s werk sporadisch in vertaling. Twee van zijn bekendste werken, Schnee (1971) en Erzähl mir nichts vom Krieg (1977) werden vertaald en bieden een inkijk in Beckers thematische focus op fragmentatie en herinnering. Zijn schrijven raakte aan de nasleep van de Tweede Wereldoorlog en de voortdurende wisselwerking tussen herinnering en realiteit. Dit was een belangrijke drijfveer in zijn poëzie.
Een opmerkelijk aspect van Beckers stijl was zijn constante zoektocht naar vernieuwing en het doorbreken van literaire conventies. Volgens Becker markeerde elk gedicht een nieuwe tijd. Zijn benadering, waarbij hij dagelijkse indrukken, geluiden en herinneringen tot poëtische fragmenten smeedde, reflecteerde zijn overtuiging dat kunst een doorlopend proces van waarneming en transformatie is. Becker benadrukte: „Zo alleen als je je met je woorden tijdens het schrijven voelt, schrijf je nooit alleen. Een of andere werkelijkheid doet altijd mee.“
Becker’s bekendheid groeide in de jaren 60 en 70. In die periode brak hij door met experimentele werken zoals Felder en Ränder. Met deze titels zonder specifieke genre-aanduiding verwierp hij de conventionele genres van poëzie en proza en legde hij de basis voor zijn thematische exploraties in beeld, geluid en ruimte. Zijn werk werd aanvankelijk met argwaan bekeken door de literaire elite, maar kreeg al snel waardering, ook binnen de invloedrijke „Gruppe 47„. In 2014 werd Becker bekroond met de prestigieuze Büchner-Preis, de hoogste literaire onderscheiding in Duitsland.
Zijn poëtische werk werd voortgezet in bundels als Das Ende der Landschaftsmalerei (1974) en Dorfrand mit Tankstelle (2007), waarin hij de complexiteit van tijd en ruimte thematiseerde. De invloed van de digitale wereld op het waarnemingsvermogen was in zijn latere werk een terugkerend thema, waarin hij de onbetrouwbaarheid van perceptie onderzocht.
Becker’s Invloed en Erfenis
Hoewel Jürgen Becker bij het bredere publiek in Nederland minder bekend is, weerspiegelt zijn werk een belangrijk tijdperk in de Duitse literatuur, dat zowel de post-oorlogse verkenningen als de latere digitale transformaties omarmde. Zijn gedichten werden door recensenten vaak omschreven als „bewustzijnsprotocollen“ die maatschappelijke en persoonlijke thema’s samenbrachten in een organische collage van beelden en woorden. Veel jonge dichters verwijzen nog steeds naar Becker als een inspiratiebron en een voorbeeld van literaire vernieuwing.
Jürgen Becker’s invloed in de Nederlandstalige literatuur
Jürgen Becker’s impact reikte tot buiten de Duitse grenzen. In Nederland zijn enkele van zijn werken vertaald, zoals de bundels Schnee en Erzähl mir nichts vom Krieg. Zijn verkenning van visuele en auditieve elementen in zijn poëzie, en zijn behandeling van historische thema’s, resoneerden met Nederlandstalige dichters die in de jaren 70 en 80 eveneens experimenteerden met taal en vorm. Beckers zoektocht naar nieuwe uitdrukkingsvormen inspireert ook vandaag nog Nederlandse en Belgische dichters die grenzen willen verleggen in hun werk.