Na maandenlange onderhandelingen hebben de Oostenrijkse partijen ÖVP (christendemocraten), SPÖ (sociaaldemocraten) en NEOS (liberalen) een akkoord bereikt over een regeringscoalitie. Als de leden van NEOS dit weekend hun goedkeuring geven, krijgt Oostenrijk voor het eerst in de geschiedenis een driepartijenregering.
De onderhandelingen waren moeizaam en de formatie leek lange tijd onhaalbaar. De ÖVP sprak eerst met de extreemrechtse FPÖ, maar die gesprekken liepen stuk. Uiteindelijk keerden de drie partijen terug naar de onderhandelingstafel en vonden ze een compromis, waarbij vooral migratiebeleid, begrotingsdiscipline en huurregulering centraal staan.
Strenger migratiebeleid
Het migratiebeleid draagt duidelijk de handtekening van de conservatieve ÖVP. De nieuwe driepartijencoalitie wil de eisen voor integratie fors aanscherpen. Zo moeten nieuwkomers vanaf de eerste dag deelnemen aan een verplicht integratieprogramma, dat drie jaar duurt. Tijdens deze periode ontvangen zij slechts beperkte sociale uitkeringen. Ook komt er een hoofddoekverbod voor minderjarige meisjes, mits dit juridisch houdbaar blijkt.
Bezuinigingen en hogere lasten voor bedrijven
Oostenrijk kampt met een fors begrotingstekort en dreigt onder Europees toezicht te komen als er niet wordt bespaard. De nieuwe driepartijenregering heeft een tweejarige begrotingsstrategie opgesteld. Terwijl de ÖVP zich richtte op uitgavenverlagingen, wist de SPÖ enkele belastingverhogingen door te drukken. Zo gaan banken, energiebedrijven en vastgoedondernemingen extra bijdragen via:
- Een bankenheffing
- Een vastgoedbelasting op grondverkoop en grote vastgoedtransacties
- Een extra heffing op energiebedrijven
Volgens SPÖ-leider Andreas Babler is het principe helder: „Brede schouders dragen grotere lasten.“
Huurregulering tegen inflatie
Met name de SPÖ heeft zich sterk gemaakt voor maatregelen tegen de torenhoge huurprijzen. In gereguleerde sectoren, zoals oudere huurwoningen, worden de huren een jaar lang bevroren en daarna slechts gematigd verhoogd. Op de vrije markt wordt de koppeling van huurprijzen aan inflatie in 2028 afgeschaft.
Laatste hobbel: ledenstemming bij NEOS
Hoewel de driepartijencoalitie technisch gezien rond is, ontbreekt nog één belangrijke goedkeuring. Bij de liberale NEOS moet tweederde van de partijleden instemmen met het akkoord. De stemming vindt zondag plaats, en partijleider Beate Meinl-Reisinger roept haar achterban op om het akkoord te steunen.
Mocht NEOS afwijzen, dan moeten de ÖVP en SPÖ proberen als tweepartijencoalitie door te gaan, wat de stabiliteit van de regering direct in gevaar zou brengen. Morgen stemmen ook de partijbesturen van ÖVP en SPÖ, maar daar wordt geen weerstand verwacht.
Met deze historische driepartijenregering kiest Oostenrijk voor een politiek experiment. De komende dagen zullen uitwijzen of de coalitie daadwerkelijk van start kan gaan – of dat het toch weer terug naar de tekentafel moet.
