Op 15 maart, tijdens de nationale feestdag van Hongarije, haalde premier Viktor Orbán fel uit naar zijn politieke tegenstanders en onafhankelijke journalisten. Hij noemde hen ‚politieke insecten‘ (Wanzen) en kondigde een ‚grote voorjaarsschoonmaak‘ aan, een term die in politieke contexten historische lading heeft.
„De politieke insecten (Wanzen) hebben de winter overleefd,“ zei Orbán in zijn toespraak in Boedapest. „We gaan de financiële machinerie liquideren die met corrupte dollars politici, rechters, journalisten, pseudo-maatschappelijke organisaties en activisten heeft gekocht.“
Scherpe retoriek en politieke druk
Orbáns woorden passen in een patroon van steeds scherpere retoriek tegen critici. De Hongaarse premier, die al bijna 15 jaar aan de macht is, staat in eigen land onder toenemende druk. De opkomst van Péter Magyar, een voormalig bondgenoot die een nieuwe partij oprichtte, vormt een serieuze bedreiging voor Orbáns Fidesz-partij. Volgens recente peilingen scoort Magyars partij beter dan die van de premier. De volgende parlementsverkiezingen vinden plaats in 2026.
Ontmenselijking als politiek wapen
De termen die Orbán gebruikt, zijn niet zonder precedent. Het ontmenselijken van tegenstanders door ze met ongedierte te vergelijken, is een bekende strategie in autoritaire en extreemrechtse kringen. Historisch gezien gingen dergelijke uitspraken vaak vooraf aan repressieve maatregelen tegen de oppositie en de persvrijheid. Europese instellingen en mensenrechtenorganisaties waarschuwen al langer voor de afkalving van de rechtsstaat in Hongarije.
Europese zorgen
De toespraak van Orbán heeft in Europa tot bezorgdheid geleid. Duitse kranten zoals Der Spiegel en T-Online berichten uitgebreid over de escalatie in zijn retoriek. Dit roept vragen op over de impact van zijn uitspraken op de politieke stabiliteit in Hongarije en de bredere Europese Unie.
Met de Europese verkiezingen in zicht en het groeiende populisme in Europa is het des te belangrijker dat er aandacht komt voor de manier waarop Orbán de democratische rechtsstaat ondermijnt. Hoe Europa hierop reageert, zal mede bepalend zijn voor de toekomst van de Hongaarse democratie.