De Zwitserse schrijfster Dorothee Elmiger staat dit jaar met haar nieuwe roman Die Holländerinnen op de longlist van de Deutsche Buchpreis 2025. Alleen al de titel wekt nieuwsgierigheid: wie zijn deze Holländerinnen? Het gaat om twee jonge Nederlandse vrouwen die in 2014 tijdens een trektocht in Panama spoorloos verdwenen – een waargebeurde tragedie die sindsdien talloze speculaties en geruchten opriep. Elmiger maakt van dit mysterie echter geen reconstructie, maar gebruikt het als springplank voor een radicaal literair experiment.
Een zoektocht naar het “echte”
Volgens de Süddeutsche Zeitung (Marie Schmidt, 25.08.2025) staat een schrijfster centraal die tijdens een poëtica-lezing besluit zichzelf op de proef te stellen. Geïnspireerd door figuren als Werner Herzog, Theodor Adorno en Milo Rau reist ze naar Panama om het lot van de twee verdwenen vrouwen na te voelen – en er theater van te maken. Maar de vraag die voortdurend meespeelt is: hoe vertel je over iets wat je niet zelf hebt meegemaakt? En hoe raakt dit aan koloniale denkbeelden en aan dat “duistere zelf” dat Joseph Conrad al beschreef? Elmiger kiest voor een afstandelijke vertelvorm: de indirecte rede. Juist daardoor, aldus Schmidt, wint de tekst aan overtuigingskracht.
Literair falen als stijlprincipe
Een paar dagen eerder noemde Max Mengeringhaus in dezelfde krant (22.08.2025) het boek een “narratologischer Teufelskreis”. De schrijfster probeert uit te leggen hoe ze schrijft, maar verliest zich gaandeweg in een verslag uit de jungle. De horror en de ondoordringbaarheid van de gebeurtenissen laten zich volgens hem per definitie niet navertellen – en dat falen maakt Elmiger tot stijlprincipe. Op 160 bladzijden documenteert ze dat onvermogen in een monoloog vol hiaten, verwijzingen naar cinema en True-Crime-formaten. Geen eenvoudige lectuur, maar volgens Mengeringhaus wel een uiterst boeiende.
Taal rond het onzegbare
Ook Judith von Sternburg (Frankfurter Rundschau, 20.08.2025) prijst Elmigers radicale aanpak. De roman is volgens haar geen boek voor tussendoor, maar “een uitnodiging aan waaghalzen”. Elmiger weet met haar gelaagde stijl het afgrondelijke niets zichtbaar te maken – taal die om het onzegbare cirkelt en het daardoor toch even voelbaar maakt.
Grenzen van het draaglijke
Kritischer is Nadine Brügger in de Neue Zürcher Zeitung (20.08.2025). Zij vindt het boek overbeladen met verwijzingen, symboliek en indirecte rede. Het resultaat is voor haar een logge tekstmachine die meer over verteltechniek zegt dan over waarheid of betekenis. Niet alleen de verdwenen vrouwen, ook de lezers worden zo “aan de grenzen van het draaglijke” gebracht.
Intellectueel theater
En tenslotte wijst Julia Hubernagel in de taz (16.08.2025) op het element van de “ekstatische waarheid”, een begrip van Werner Herzog. Elmiger’s roman leest ze als groot intellectueel theater, waarin een theatergezelschap de jungle intrekt en haast verdrinkt in een woud van tekenen, filosofie en cultuurgeschiedenis.
Conclusie
Met Die Holländerinnen kiest Dorothee Elmiger voor een gewaagde literaire vorm: indirecte rede, verwijzingen naar film, kolonialisme, cultuurtheorie en True Crime vloeien samen in een tekst die even beklemmend als intrigerend is. Voor de een is het een briljante poging om het onzegbare zichtbaar te maken, voor de ander een overbelast experiment dat lezers verstrikt achterlaat. Precies dat spanningsveld maakt de roman nu al tot een van de meest besproken titels van de Deutsche Buchpreis 2025.
Bronnen:
Perlentaucher.de met recensies uit:
- Süddeutsche Zeitung (Marie Schmidt, 25.08.2025; Max Mengeringhaus, 22.08.2025)
- Frankfurter Rundschau (Judith von Sternburg, 20.08.2025)
- Neue Zürcher Zeitung (Nadine Brügger, 20.08.2025)
- taz – die tageszeitung (Julia Hubernagel, 16.08.2025)