Vijfendertig jaar na de Duitse hereniging op 3 oktober 1990 kijkt een meerderheid van de bevolking met tevredenheid terug op de eenwording van Oost- en West-Duitsland. Volgens de ARD-DeutschlandTrend is 61 procent van de Duitsers tevreden of zeer tevreden met de huidige stand van de hereniging. Toch blijft de verdeeldheid voelbaar: vooral in Oost-Duitsland is de tevredenheid aanzienlijk lager dan in het westen.
In het westen is bijna twee derde (64 procent) positief over de stand van de eenheid, terwijl in het oosten de meningen verdeeld zijn: 50 procent tevreden, 46 procent ontevreden.
Vrijheid en democratie als grootste winst
Wat mensen het meest waarderen aan de hereniging, is de herwonnen vrijheid: het wegvallen van muren en grenzen, en de mogelijkheid om vrij te reizen en familieleden te bezoeken. Dat noemt bijna een derde van de ondervraagden als belangrijkste positieve gevolg.
Andere vaak genoemde voordelen zijn het herstel van één land en volk (22 procent), de invoering van democratische rechten (17 procent) en de modernisering van steden en infrastructuur (11 procent).
Kloof in welvaart en begrip
Ondanks de positieve balans vinden veel Duitsers dat de hereniging nog niet volledig geslaagd is. Eén op de vier noemt de ongelijke welvaartsverdeling tussen oost en west als grootste probleem. In het oosten ziet zelfs 38 procent dat als het belangrijkste verbeterpunt. Het verschil blijft aanzienlijk: volgens de Bundeszentrale für politische Bildung bedraagt het gemiddelde nettovermogen in Oost-Duitsland 151.000 euro, tegenover 360.000 euro in het westen.
Ook een beter wederzijds begrip tussen Oost- en West-Duitsers wordt vaak genoemd (17 procent). Daarbij speelt de erkenning van Oost-Duitse levenslopen (“ostdeutsche Biografien”) een belangrijke rol.
Democratie onder druk
Een zorgwekkende trend is de groeiende ontevredenheid over de werking van de democratie in Duitsland. Slechts 42 procent van de ondervraagden is tevreden, terwijl 56 procent aangeeft ontevreden te zijn – het laagste niveau sinds de metingen in 1998 begonnen. Vooral in Oost-Duitsland is het vertrouwen zwakker: 67 procent is daar ontevreden, tegenover 53 procent in het westen.
Vertrouwen in regering blijft laag
De regering van CDU/CSU en SPD scoort eveneens matig: driekwart van de West-Duitsers en meer dan vier op de vijf Oost-Duitsers zijn ontevreden over haar werk.
Conclusie
Duitsland viert 35 jaar eenheid met een overwegend positief gevoel, maar ook met realisme. De politieke en sociale kloof tussen Oost en West is kleiner dan ooit, maar nog niet verdwenen. Vrijheid en democratie worden breed gewaardeerd, maar gelijkwaardigheid blijft een opdracht voor de toekomst.
