Voor het eerst in meer dan 35 jaar is in Duitsland de zeer besmettelijke dierziekte mond- en klauwzeer (MKZ) vastgesteld. In Brandenburg zijn drie waterbuffels aan de ziekte gestorven. De Duitse autoriteiten hebben uit voorzorg de rest van de kudde geruimd en strengere quarantainemaatregelen ingesteld om verdere verspreiding te voorkomen.
Dieren geruimd in Brandenburg
De uitbraak vond plaats in het Brandenburgse Hönow. De autoriteiten hebben onmiddellijk een crisisteam opgericht om de situatie onder controle te krijgen. Uit voorzorg worden alle overgebleven elf waterbuffels van de getroffen kudde afgemaakt. Daarnaast moeten ook andere evenhoevige dieren binnen een straal van één kilometer, waaronder vier schapen en een varkenshouderij met ongeveer 200 dieren, worden geruimd.
Volgens het Friedrich-Loeffler-Institut (FLI), het Duitse nationale referentiecentrum voor dierziekten, verspreidt het virus zich bijzonder snel onder klauwdieren zoals runderen, schapen, geiten en varkens. Ook veel wilde dieren en dierentuindieren kunnen besmet raken.
Heropleving van een lang verdwenen ziekte
Duitsland en de Europese Unie werden al jaren als vrij van mond- en klauwzeer beschouwd. De laatste Duitse uitbraak dateert van 1988. Toch waarschuwt het FLI dat de ziekte nog steeds voorkomt in verschillende regio’s in Turkije, het Midden-Oosten, Afrika, delen van Azië en Zuid-Amerika. Door de toegenomen wereldhandel en het intensieve reisverkeer bestaat altijd het risico dat het virus opnieuw in Europa opduikt.
Een bekend voorbeeld van de gevolgen van een MKZ-uitbraak vond plaats in 2001 in het Verenigd Koninkrijk. De ziekte verspreidde zich razendsnel, met ook uitbraken in andere Europese landen. Honderdduizenden dieren werden destijds geruimd om de epidemie in te dammen.
Strenge maatregelen en debat in de Bondsdag
Om verdere verspreiding te voorkomen, wordt in Brandenburg een beschermingszone van minstens drie kilometer rond de besmettingshaard ingesteld. In dit gebied gelden transportverboden voor vee. De Duitse Bondsdag zal zich volgende week over de situatie buigen. Op verzoek van de Groenen en de SPD komt de parlementaire commissie voor Voeding en Landbouw op woensdag bijeen voor een spoedoverleg. Minister van Landbouw Cem Özdemir zal hieraan deelnemen.
Experts hopen binnen enkele dagen meer te weten over de oorzaak van de uitbraak. Volgens de Brandenburgse minister van Landbouw Hanka Mittelstädt is de ziekte niet alleen een bedreiging voor de veestapel, maar ook een groot economisch risico voor de agrarische sector.
Wat is mond- en klauwzeer?
Mond- en klauwzeer is een uiterst besmettelijke virusziekte die bij klauwdieren ernstige gezondheidsproblemen veroorzaakt. Besmette dieren krijgen koorts, verliezen eetlust en vertonen apathisch gedrag. Typisch voor de ziekte zijn blaasjes in de mond en op de tong, maar ook aan de poten en de uiers. Veel dieren worden kreupel of kunnen door de pijn nauwelijks nog lopen.
Hoewel de ziekte zelden dodelijk is bij volwassen dieren, zorgt ze wel voor een forse daling in melkproductie en groei. Schapen en geiten vertonen vaak minder ernstige symptomen, wat het risico op ‘stille verspreiding’ vergroot.
Voor mensen vormt de ziekte geen direct gevaar. Zelfs als zij besmet vlees of melk van geïnfecteerde dieren consumeren, lopen zij geen risico.
Een waarschuwing voor Nederland en België
Hoewel mond- en klauwzeer in Nederland en België sinds 2001 niet meer is vastgesteld, blijft waakzaamheid geboden. De uitbraak in Duitsland onderstreept hoe snel het virus zich kan verspreiden via besmette dieren, transporten of zelfs via kleding en schoeisel van mensen die contact hebben gehad met besmette gebieden.
Nederland heeft sinds de grote MKZ-uitbraak in 2001, waarbij ruim 260.000 dieren werden geruimd, strenge protocollen en noodplannen klaarstaan om een eventuele nieuwe besmetting snel te kunnen bestrijden. België nam in dezelfde periode vergelijkbare maatregelen.
De komende dagen zullen cruciaal zijn om te bepalen hoe ernstig de situatie in Duitsland is en of er verdere verspreiding dreigt. Voor veehouders in Nederland en België is het zaak om de situatie nauwlettend in de gaten te houden en bioveiligheidsmaatregelen strikt na te leven.