Wat betekent de uitsluiting van AfD-kandidaat Joachim Paul voor de burgemeestersverkiezing in Ludwigshafen? Op 21 september kiezen de inwoners van Ludwigshafen een nieuwe burgemeester. Maar één kandidaat is er opvallend genoeg níét bij: Joachim Paul van de extreemrechtse partij AfD werd uitgesloten. De Duitse publieke omroep SWR, partner van Tagesschau, legde in een FAQ uit wat dat precies betekent. Duitsland Vandaag vat de situatie samen.
Waarom is Joachim Paul uitgesloten?
Joachim Paul wilde zich namens de AfD verkiesbaar stellen als burgemeester van Ludwigshafen. De kiescommissie van de stad heeft zijn kandidatuur echter afgewezen vanwege twijfels aan zijn trouw aan de Duitse grondwet. Volgens de gemeenteorde van Rijnland-Palts is die trouw een absolute voorwaarde voor een openbaar ambt zoals burgemeester.
Kan hij toch nog meedoen?
Paul heeft aangekondigd juridische stappen te nemen. Hij kan via een spoedprocedure bij de Bestuursrechter in Neustadt an der Weinstraße proberen alsnog op de kieslijst te komen. Hoewel het gemeentekiesrecht in Rijnland-Palts eigenlijk geen spoedprocedure toestaat, hebben rechtbanken in eerdere gevallen zulke zaken toch behandeld – met name als het gaat om mogelijke schending van het passieve kiesrecht.
Wat als de rechter hem alsnog toelaat, maar pas na de verkiezingen?
In dat geval zou de verkiezing mogelijk ongeldig verklaard worden en opnieuw moeten plaatsvinden. Juristen achten dat scenario echter onwaarschijnlijk, omdat de rechter vermoedelijk voor 21 september uitspraak doet – mits Paul tijdig een spoedverzoek indient.
Wanneer mag een kandidaat worden uitgesloten?
Iedere burgemeester in Duitsland is formeel een ambtenaar in vaste dienst. Dat betekent dat hij of zij loyaal moet zijn aan de vrije democratische orde, zoals die in de Duitse grondwet (Grundgesetz) is vastgelegd. Iemand die deze orde bestrijdt, wordt automatisch ongeschikt geacht.
Is lidmaatschap van de AfD genoeg reden om uitgesloten te worden?
Nee. De AfD is een legale partij, ook al geldt ze als ‘Verdachtsfall’ bij de binnenlandse veiligheidsdienst. Alleen als er duidelijke bewijzen zijn van grondwettelijk vijandige uitspraken of gedragingen, kan een kandidaat worden uitgesloten. De kiescommissie zou zich hierbij baseren op documenten van de Verfassungsschutz (binnenlandse veiligheidsdienst) in Rijnland-Palts. De bestuursrechter zal echter zeer kritisch beoordelen of die bewijzen steekhoudend zijn.
Zijn er eerdere vergelijkbare gevallen?
Ja. In 2012 werd in Wallhalben (Zuidwest-Palts) een kandidaat van de neonazistische partij NPD uitgesloten van een burgemeestersverkiezing. De bestuursrechter bevestigde die uitsluiting, mede omdat de man was veroordeeld voor haat zaaien en het gebruik van verboden nazi-symbolen.
