Berlijn – Tijdens de coronapandemie werden zorgmedewerkers als helden toegejuicht. Nu, jaren later, voelen velen zich vergeten en aan hun lot overgelaten. Tienduizenden zorgverleners kampen nog steeds met de gevolgen van een besmetting, maar de erkenning van long covid als beroepsziekte blijkt een moeizaam en langdurig proces.
Voor Josef Zöllner, een 54-jarige verzorgende uit Beieren (schuilnaam), veranderde zijn leven ingrijpend nadat hij in december 2020 op zijn werk in een verzorgingstehuis besmet raakte met corona. Sindsdien lijdt hij aan post-covid, met klachten als extreme vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn en concentratieproblemen. Werken is niet meer mogelijk, terwijl hij niets liever wil dan terugkeren naar zijn vak.
Erkenning als beroepsziekte: een strijd van jaren
Hoewel acute corona-infecties als beroepsziekte worden erkend voor zorgmedewerkers, geldt dat niet voor post-covid. Dit betekent dat zorgverleners met langdurige klachten jarenlang moeten vechten voor erkenning, terwijl ze ondertussen worstelen met hun gezondheid en financiële onzekerheid.
Josef Zöllner is al vier jaar bezig met zijn aanvraag bij de Berufsgenossenschaft für Gesundheitsdienst und Wohlfahrtspflege (BGW), de Duitse instantie die over beroepsziekten gaat. Het proces is uitputtend: hij moet telkens opnieuw uitgebreide formulieren invullen, medische keuringen ondergaan en maanden wachten op antwoorden. “Als ik iets instuur, krijg ik vaak wekenlang geen reactie of ineens een nieuw formulier met 22 pagina’s om in te vullen. Het is enorm slopend,” vertelt hij.
Zonder erkenning heeft hij geen toegang tot speciale medische behandelingen, revalidatie of financiële steun. “Ik heb geen energie om te vechten, maar ik moet wel.”
Explosieve stijging van aanvragen vertraagt proces
Volgens de BGW is het aantal aanvragen voor beroepsziekten sinds de pandemie enorm gestegen. Waar voorheen jaarlijks zo’n 12.000 meldingen binnenkwamen, piekte dat in 2021 naar meer dan 8.000 meldingen per week, alleen al voor corona. Tot op heden zijn er in Duitsland 417.000 meldingen geregistreerd.
In Beieren werd bij bijna 20.000 verpleegkundigen en verzorgenden onderzocht of hun corona-infectie als beroepsziekte kon worden erkend. Slechts de helft van de aanvragen werd goedgekeurd, en voor post-covid waren de cijfers nog slechter: slechts 300 zorgmedewerkers kregen langdurige erkenning, terwijl velen nog steeds ziek thuis zitten.
De BGW wijst op verschillende factoren die het proces vertragen:
🔹 Beperkte capaciteit van medisch deskundigen voor post-covid-onderzoeken
🔹 Wetenschappelijke onduidelijkheid over de precieze oorzaken van post-covid
🔹 Moeilijk te onderscheiden klachten van bestaande gezondheidsproblemen
Juridische experts: “Laat besluiten kritisch beoordelen”
Omdat veel aanvragen worden afgewezen, biedt de Duitse VdK (Vereniging van Verzekerden) juridische ondersteuning aan zorgverleners die tegen de beslissing in beroep willen gaan. In Beieren alleen al vroegen 14.000 mensen in 2024 juridisch advies over post-covid.
„Het is cruciaal om de beslissingen van de BGW goed te laten controleren,“ zegt jurist Daniel Overdiek, die waarschuwt dat medische rapporten vaak onvolledig zijn.
Josef Zöllner blijft intussen wachten, zonder te weten of zijn zaak ooit wordt erkend. Zijn grootste wens? “Weer de oude worden.” Maar na het interview is hij zichtbaar uitgeput en moet hij gaan liggen.
Wat betekent dit voor Nederland?
Hoewel dit een Duits probleem is, hebben ook Nederlandse zorgverleners met long covid te maken met ingewikkelde aanvraagprocedures en lange wachttijden. De situatie in Duitsland laat zien hoe lastig het is om erkenning te krijgen, zelfs voor beroepsgroepen die in de frontlinie stonden.
Zorgmedewerkers die zich tijdens de pandemie hebben ingezet, lijken nu in de bureaucratie vast te lopen. De vraag blijft of overheden genoeg doen om hen te ondersteunen.