In Berlijn vindt dit weekend het cultuurfestival ‘Hinschauen’ plaats. Dit evenement staat volledig in het teken van dak- en thuisloosheid. Het festival begon donderdag 28 augustus en loopt nog tot en met zondag 31 augustus op het plein voor station Lichtenberg – een plek waar dagelijks duizenden reizigers passeren, vaak zonder oog te hebben voor de mensen die er op straat leven.
De aanleiding is zorgwekkend: volgens cijfers van de Bundesarbeitsgemeinschaft Wohnungslosenhilfe verbleven begin 2025 ruim 474.000 mensen in Duitsland in noodopvang. Daarbovenop leven circa 47.000 mensen permanent op straat en zo’n 60.000 in een verborgen vorm van dakloosheid, bijvoorbeeld bij familie of vrienden. Steeds vaker gaat het om jongeren en zelfs minderjarigen.
Een persoonlijk initiatief
Het festival is een initiatief van acteur en regisseur Martin Heesch, die zelf dagelijks in de Berlijnse metro wordt geconfronteerd met dakloosheid. Hij begon ooit als vrijwilliger bij de Bahnhofsmission en bouwde van daaruit contacten op met mensen zonder huis. Vorig jaar startte hij het festival, dit jaar organiseert hij het opnieuw – met minder subsidie, maar met dezelfde betrokkenheid.
Audio, theater en kunst
Op het plein voor station Lichtenberg kunnen bezoekers een audio-installatie beluisteren met verhalen van daklozen en sociale hulpverleners. Daarnaast staat een theaterstuk centraal: ‘Hänsel und Gretel – im Ernst jetzt?!’, waarin het klassieke sprookje wordt verweven met actuele thema’s als jeugdige dakloosheid, honger en geweld.
Ook kunstenaars uit de kring van het daklozenmagazine Straßenfeger en leerlingen van een basisschool exposeren hun werk onder de titel ‘Zuhause, was ist das?’. Het programma wordt aangevuld met een straatmuziekfestival – van accordeon tot heavy metal – en een podiumdiscussie met politici, activisten en betrokkenen.
Ervaringen van de straat
Een van de acteurs is Jan Markowsky, die acht jaar lang zelf op straat leefde en nu al 25 jaar voor de vereniging Unter Druck – Kultur von der Straße werkt. Samen met drie andere spelers, die ieder op hun manier levenservaring aan de rand van de maatschappij meebrengen, wil hij laten zien dat cultuur en kunst ook een middel zijn om waardigheid terug te vinden.
Blijven kijken in plaats van wegkijken
Volgens organisator Heesch is het doel helder: voorbijgangers niet langer laten wegkijken. “Als maar een paar mensen blijven staan en luisteren of kijken, is er al iets gewonnen.”
