Ondernemersvereniging laat brandmuur vallen
De Duitse ondernemersvereniging Die Familienunternehmer e.V. heeft haar koers tegenover de radicaal-rechtse AfD (in Duitsland officieel aangemerkt als “bewezen extreemrechts” door de binnenlandse veiligheidsdienst, de Verfassungsschutz) radicaal gewijzigd. De vereniging wil voortaan met AfD-politici in gesprek gaan en hen inhoudelijk confronteren”, zoals voorzitter Marie-Christine Ostermann het formuleerde.
Tijdens de parlementaire avond in oktober, die plaatsvond in gehuurde zalen van Deutsche Bank, waren voor het eerst AfD-Bundestagsabgeordnete (AfD-parlementsleden in de Bondsdag) aanwezig. Daarmee werd het lang geldende interne contactverbod opgeheven.
Volgens Ostermann is de strategie simpel: de AfD ontmaskeren in direct gesprek. Onder fraaie slogans schuilt volgens haar vaak “inhoudelijke leegte of tegenstrijdigheid”.
Kritiek uit wetenschap en bedrijfsleven
De koerswijziging veroorzaakt echter een storm aan kritiek. Veel economen zien geen enkele basis voor een “constructieve dialoog”.
Matthias Diermeier van het Institut der deutschen Wirtschaft (economisch onderzoeksinstituut in Keulen) waarschuwt dat uitvoering van het AfD-programma rampzalig zou zijn voor het bedrijfsleven. De partij verwerpt arbeidsmigratie, staat sceptisch tegenover internationale handel en pleit voor isolationistische maatregelen. Volgens Diermeier zou dat leiden tot een “verwoestende impact” op de Duitse economie.
Ook Volker von Witzleben, coördinator van de ondernemerscoalitie Vielfalt ist Zukunft (een bedrijfsinitiatief dat inzet op diversiteit), spreekt van een gevaarlijke ontwikkeling. Een moderne economie heeft volgens hem “openheid, diversiteit en maatschappelijk samenhang” nodig – elementen die haaks staan op de centrale standpunten van rechts-extreme partijen. Een gezamenlijke studie met het Institut der deutschen Wirtschaft bevestigt dat dergelijke partijen een toekomstbestendig economisch klimaat ondermijnen.
Politieke kritiek: normalisering is geen optie
Ook in de politiek klinkt scherpe verontwaardiging. De SPD-economiewoordvoerder Sebastian Roloff benadrukt dat een partij die officieel als extremistisch is geclassificeerd “geen normale gesprekspartner” kan zijn. Volgens Roloff is frustratie onder kiezers geen reden om de AfD te normaliseren: “Het is geen bijdrage aan de democratie om extremistische krachten te legitimeren door met hen samen te werken.”
Deutsche Bank trekt harde conclusie
De Deutsche Bank neemt afstand van de ommezwaai. Nadat de Familienunternehmer in oktober AfD-politici toegang verleenden, heeft de bank de samenwerking beëindigd.
Voor 2026 stond opnieuw een grote ondernemersavond gepland in de representatie van de bank in Berlijn. Maar na berichten in onder andere Handelsblatt en Die Zeit is duidelijk dat de Deutsche Bank het huurcontract heeft opgezegd. De bank wil geen zalen beschikbaar stellen voor evenementen die bijdragen aan de normalisering van extremistische partijen.
Voor de ondernemersvereniging is dit een pijnlijke klap: de jaarlijkse bijeenkomst bij de Deutsche Bank gold jarenlang als een prestige-evenement met directe lijnen naar de federale politiek.
Verdeelde reactie binnen het ondernemersveld
Hoewel Ostermann en algemeen directeur Albrecht von der Hagen het “falen van de brandmuur” benadrukken, blijven andere organisaties principieel op afstand.
Niet te verwarren met de vereniging zelf, neemt juist de Stiftung Familienunternehmen – een aparte en invloedrijke stichting die familiebedrijven vertegenwoordigt – duidelijk afstand van samenwerking met extremistische partijen. De stichting handhaaft haar afwijzing van zowel de AfD als Die Linke (links-populistische partij).
Ook de CDU-Wirtschaftsrat noemt de AfD “onverenigbaar met de vrije economische en maatschappelijke orde”. Vanuit die hoek wordt de koerswijziging van de Familienunternehmer dan ook als schadelijk beschouwd.
Wie zijn DIE FAMILIENUNTERNEHMER e.V.?
DIE FAMILIENUNTERNEHMER e.V. is een invloedrijke Duitse belangenvereniging van familiebedrijven. Ze vertegenwoordigt volgens eigen cijfers meer dan 180.000 familiebedrijven in vrijwel alle sectoren, samen goed voor circa acht miljoen medewerkers en een jaarlijkse omzet van rond de 1.700 miljard euro. De vereniging werd opgericht in 1949 en telt ongeveer 6.500 leden.
Ondernemers onder de 40 jaar zijn georganiseerd in de jongerenafdeling DIE JUNGEN UNTERNEHMER. Sinds april 2023 is Marie-Christine Ostermann voorzitter. De vereniging benadrukt traditioneel waarden als vrijheid, eigendom, concurrentie en maatschappelijke verantwoordelijkheid, en zoekt vaak actief de dialoog met de politiek.
